Bukalemunlar nasıl renk değiştirir?

Diğer türlere göre çok daha uzun ve büyük baş yapısına sahip olan bu canlılar sizce nasıl hiç zorlanmadan rengini değiştiriyor olabilir?

Bukalemun sürüngen ailesinden olmasına rağmen diğer sürüngenlere göre oldukça farklı özelliklere sahiptir. Bukalemunların en dikkat özelliklerinden bir tanesi etrafında bulunan ortama ve seslere göre renk değiştirme kabiliyetine sahip olmasıdır.

Son zamanlarda yapılan çalışmalardan önce insanlar bukalemunların renk değiştirme özelliğini sadece deride bulunan pigmentlerden dolayı olduğunu söylüyordu. Fakat araştırmalar hız kazandıkça deride bulunan pigmentlerin yanı sıra bukalemunların renk değiştirmesi için birçok farklı sistem beraber çalışıyor. Bukalemunların derisinde meydana gelen bu renk değiştirme olayını daha iyi anlamak için öncelikle prizmaların nasıl çalıştığını anlamak gerekiyor.

Prizma Nedir?

Günlük hayatta duymaya alışık olduğumuz standart bir prizma dikdörtgen bir kutudur. Bu kutu genellikle cam ile inşa edilir. Prizmalar güneşten gelen beyaz ışığı diğer renkleri ayırmak için kullanılır. Sadece renkleri ayırmak için değil aynı zamanda farklı dalga boylarında gelen ışıkları birleştirerek beyaz ışık elde etmek için de bilim adamları prizmayı birçok alanda kullanıyor.

Işık ortam koşullarına bağlı olmadan her zaman aynı hızda hareket ediyor. Fakat ışığın rengi değiştikçe sahip olduğu hız da değişiklik gösteriyor. Prizmalardan örnek vermeye devam edecek olursak beyaz ışık prizmaya girdiği andan itibaren kırılmaya başlıyor ve meydana gelen bu hız değişimi farklı renklerin meydana gelmesine sebep oluyor. Prizmanın içinde kırılmaya uğrayan ışık prizmadan çıkarken farklı dalga boylarına sahip olduğu için birçok farklı renkte görünüyor.

Bukalemunlar ve Prizmalar

Peki prizmalardan neden bu kadar bahsettik ve prizmalar ile bukalemunun renk değiştirme kabiliyeti arasında nasıl bir ilişki kuracağız? Bilim adamlarının son yaptıkları çalışmalara göre bukalemun renk değiştireceğiz zaman derideki pigmentlerden yardım alıyor olsa da renk değişiminde rol oynayan en önemli unsurlardan bir tanesi bukalemunların prizma mantığı ile renklerini değiştiriyor olmasıdır.

Geneva Üniversitesi’nde yapılan çalışmalara göre bukalemunları farklı renklerdeki taşların üzerine koyarsanız sadece birkaç dakika içerisinde üzerinde bulunduğu taşın rengini alabiliyor. Böylece doğal hayatta kendisini avlamak isteyen düşmanlardan inanılmaz derecede kolay bir şekilde saklanabiliyor.

Bilim adamları bukalemunların derinin altındaki pigmentleri incelediği zaman bu pigmentlerin açık yeşil gibi renkleri üretebildiği gördü. Fakat bu yetenek bukalemunun ortama göre kırmızı veya açık sarı rengine dönüşmesini açıklayamıyordu.

Deri altında yapılan araştırmalar arttıkça mikroskop ile inceleme yapan bilim adamları binlerce guanin kristalinin birleşmesiyle oluşan bir katman olduğunu fark etti. Bu oluşan kristal yapılar daha önceden bahsetmiş olduğumuz prizmaların güneşi kırma ve farklı renklerde ışık ortaya çıkarma prensibi ile aynı şekilde çalışıyor. Kristallerin arasındaki mesafe değiştikçe bukalemunun sahip olduğu renk de değişiklik gösteriyor. Örnek vermek gerekirse bu parçalar arasındaki mesafe arttıkça kırmızı tonlarında yaklaşan bukalemun parça arasındaki mesafe azaldıkça daha açık renklere sahip olabiliyor.

Bukalemun renk değiştirmek istediği zaman derisinin altında bulunan bu kristal yapı gerekli olan renkleri yansıtıp diğer renkleri içinde tutarak bukalemunun farklı renkte görünmesine yardımcı oluyor. Örneğin çölde yer alan bir bukalemun avcılardan kaçmak isterse bu kristal yapı kırmızı ve sarı tonlarını yansıtarak ortama kolay bir şekilde uyum sağlıyor.

Biyologlar laboratuvarda yaptıkları çalışmalar ile farklı kristal yapılarına sahip olan objelerin renk yansımasını etkileyip etkilemediği konusunda araştırmalar yaptı. Araştırma sonuçlarına göre yapılan bu deney sonucunda bukalemunların renk değiştirme yeteneğine tamamen bahsetmiş olduğumuz bu kristal yapısı sayesinde ortaya çıktığı kanıtlanmış oldu.