Güldane ailesi olarak psikoloji konularına devam ediyoruz. Bu yazıda intihar üzerine duracağız. İntiharı düşünmek bile insanı ürpertirken çevresinde intihar etmek istiyorum söylemini duyduğunuz biri varsa, onu iyi takip etmelisiniz. Çünkü, intihar gibi ciddi eylemi düşünmek bile insan psikolojisinin bozuk olduğu anlamına gelebilir.
Peki, bir kişinin intihara meyilli olduğu nasıl anlaşılır? İntihara meyillilik testi nasıl yapılır? İntihar etmeyi düşünen birisine nasıl davranılmalı? Onu bu düşünceden kurtarmak için neler yapmalıyız? İntihar etme düşüncesi gibi ciddi bir konuda ne yapmalıyız? Bütün bunları ve daha fazlasını bu yazımızın devamında bulabilirsiniz.
Bir önceki yazımızda “Kendimi sürekli mutsuz ve yorgun hissediyorum” diyenler için depresyonda olabilecekleri konusunda fikirler vermiştik. Profesyonel yardım almaları gerektiğini vurgulamıştık. Ancak, ciddi ciddi intiharı düşünmek, depresyonda olmaktan öte bir durumdur ve acil çeşitli önlemler alınmalıdır.
Sevdiğiniz biri akıl sağlığı ile ilgili sorun yaşıyorsa, intihar konusunda endişelenebilirsiniz. Bunun gerçek bir olasılık olup olmadığını nasıl anlarsınız? İntihar riski taşıyan biri için nasıl güvenli bir ortam yaratabilirsiniz? Birisi intihar etmek istiyorum diyorsa ne yapmalısınız? Nasıl bir yol izlemelisiniz? Bu tür soruların cevaplarını yazımızın devamında bulabilirsiniz.
İntihar, yaşamımızda insan psikolojisinde önemli bir sorun olarak karşımıza çıkar. İnsanların intihar girişiminde bulunma nedenleri karmaşıktır. Ancak, insanların önemli bir kısmı hayatlarının bir bölümünde intiharı düşünür. İntihar düşüncesinin sebepleri arasında depresyon, kronik ağrı, fiziksel veya cinsel istismara maruz kalma gibi sebepler yer alır.
İnsan Neden İntihar Etmeyi Düşünür?
Yazımızın devamında birisinin intiharı düşünüyor olabileceğine dair bazı uyarı işaretleri ve müdahale etmeye yardımcı olma yöntemlerini bulabilirsiniz. Çevrenizde sevdiğiniz birinden intihar etmek istiyorum benzeri bir söz duyarsanız dikkatli olmakta fayda var. Aşağıdaki belirtileri iyi gözlemlemeniz gerekir.
İntihar düşünceleri güçlü olduğunda, düşünceleriniz doğrultusunda hemen harekete geçmeniz gerekiyormuş gibi hissedebilirsiniz. Hayatınıza son verme kararını ertelemek ve kendinize bu düşüncelerin geçeceğini hatırlatmak gerçekten çok önemli. İntihar etme düşüncesi, her yaştan, her dinden, her cinsiyetten ve her ırktan insanı etkiler. Ancak, erken önlem alınabilirse intihar genellikle önlenebilir.
Daha önce intiharı düşünmüş pek çok insan, bu kararını erteleyerek ihtiyaç duydukları desteği alabildiklerini bildiriyor. Çalışmalar intihar düşünceleri yaşayan hemen hemen tüm insanların sonunda bu düşüncelerden kurtulabildiklerini ve kendilerini yeniden sağlıklı hissettiklerini göstermiştir. İntihar kararını erteleyebilen bu insanların çoğu, destek almanın yaptıkları en iyi şey olduğunu söylüyor.
İntihar etmek, kötü düşüncelerden kurtulmak gibi sizi olumsuz etkileyen psikolojik olumsuzluklardan kurtulmak için yapabileceğiniz şeylerin bir listesini tutun. Bunlar şunları içerebilir:
- Televizyon izleyin
- Spor yapın
- Sinemaya gidin
- Bir arkadaşı arayın ve içinizi dökün, rahatlayın
- Yürüyüşe çıkın
- Koşun
- Yüzün
- Doğada bir gün geçirin
- Kitap okuyun
- Müzik dinleyin
- Uyarı İşaretlerini İyi Gözlemleyin
İntihar, strese verilen normal bir tepki değildir. İntiharı düşünmek veya intihar eyleminde bulunmak ciddi bir psikolojik sıkıntının işaretidir. Sevdiğiniz bir kişide intihar düşüncelerine dair bu uyarı işaretlerini asla göz ardı etmemelisiniz. Özellikle ağzından intihar etmek istiyorum gibi bir söz duyduğunuzda bunu sakın umursamazlık yapmayın. Çevrenizdeki birinde aşağıdaki belirtiler varsa, ciddi ciddi intiharı düşünüyor olabilir.
Bu belirtileri olan birisinin yakından takip edilmesi gerekir!
- Kendilerini incitmek veya öldürmek istemekle tehdit etmek, dile getirmek
- Silah satın alarak, hap stoklayarak veya internette intihar yöntemleri gibi aramalar yaparak kendilerini öldürmenin yollarını aramak
- Ölüm, ölmek veya intihar hakkında konuşmak veya bilgi almak
- Başkalarına yük olmaktan bahsetmek
- Umutsuzluk, çaresizlik, yetersizlik duygularını ifade etmek
- Dayanılmaz zihinsel veya fiziksel acı hissetmek
- Öfke, kontrolsüz öfke veya intikam alma isteği
- Aşırı hızlı araba kullanmak gibi riskli faaliyetlerde bulunmak
- Çıkış yolu olmayan bir duruma hapsolmuş gibi hissetmek
- Aşırı uyuşturucu ve alkol kullanmak
- Arkadaşlardan ve aileden geri çekilme
- İçine kapanma, asosyallik
- Ajite veya endişeli hissetmek
- Büyük suçluluk veya utanç hissetmekten bahsetmek
- Çok fazla uyumak veya hiç uyumamak
- Ani ruh hali değişiklikleri yaşamak
- Yaşamak için bir sebep görememek
- Maddi varlıklarından vazgeçmek. Bütün parasını bağışlamak veya başkasına vermek
- Vasiyet etmek
- Aile ve arkadaşlara veda etmek.
- “Artık dayanamıyorum”, “Bütün sorunlarım yakında sona erecek” ve “Artık kimse bana yardım edemez” gibi şeyler söylemek.
Ciddi anlamda intihar etmek gibi bir düşüncede olan bir kişide, yukarıdaki intihara meyillilik testi belirtilerinden en az yarıdan fazlasına rastlamak mümkündür. Bu da ciddi bir sorun anlamına gelir ki acil müdahale edilmesi gerekmektedir.
İntiharı Düşünmek Bile Sorunun Ciddiyetini Gösterir
Sevdiğiniz birinin intihar etmeyi düşündüğünü düşünüyorsanız profesyonel yardım almanız önemlidir. Onları güvende tutmaya yardımcı olmak için evde atabileceğiniz adımlar da vardır.
- Ateşli Silahları Evden Çıkarın
İntihar sonucu ölenlerin %50’den fazlası intihar için ateşli silah kullanıyor. Evde herhangi bir ateşli silah varsa, bunlardan kurtulmak en iyisidir. Güvendiğiniz bir arkadaşınıza veya aile üyenize evde durum düzelene kadar silahları saklayıp saklayamayacaklarını sorun.
- İlaçları Güvenli Yerde Saklayın
Reçeteli ilaçlar ve reçetesiz ilaçlar, intihar etme düşüncesi içinde olan biri için tehlike oluşturabilir. Evde bulunan bütün reçeteli ilaçları kilitli tutun. Anahtara veya şifreye intihar etmek istiyorum diye bir söylemde bulunan bir kişinin erişemediğinden emin olun. Elinizde bulunan ilaç miktarını azaltın ve artık kullanılmayan eski ilaçları çöpe atın. Bütün ilaç şişelerini ve her birinde kaç tane hap olduğunu takip edin.
İntihar etmek için kullanılan araçları ortadan kaldırın. Örnek verecek olursak;
- Alkol
- Yasal olmayan ilaçlar
- Çamaşır suyu, tuzruhu vb. ev temizleyicileri veya diğer potansiyel olarak zehirli kimyasal maddeler
- Antifriz
- Bıçaklar, jiletler veya diğer kesici aletler
- Halatlar, kemerler veya plastik torbalar
İntihara Meyillilik Testi Nasıl Yapılır?
Sevdiğiniz birine intiharı düşünüp düşünmediğini sormak kolay olmayabilir. Ancak, kendisinden intihar etmek istiyorum, artık yaşamak istemiyorum vb. sözler duyarsanız ya da intihara meyilli olduğundan şüpheleniyorsanız bunu açıkça sormak çok önemlidir. Çoğu durumda ciddi ciddi intiharı düşünmek, belirtiler gösterse de bazı durumlarda karşı taraf aşırı içine kapanık olduğundan anlaşılmayabilir.
Bu yüzden intiharı düşünen kişi ile sohbet etmek gerekir. Kişinin intihar etme düşüncesini kabul etmek ve sorunları hakkında konuşmak, birinin intihar etme düşüncesini azaltabilir. Birisinin intihara meyilli olup olmadığını anlamak için şu adımları uygulayabilirsiniz.
- İntiharın uyarı işaretlerini bilin. İntihara meyillilik testi maddelerini inceleyin. Belirtilerin olup olmadığını takip edin
- Ruh halini ve davranışlarındaki değişiklikleri gözlemleyin
- “İntihar etmek istiyor musun?” sorusunu sorun. Bu sorunun cevabına göre karşı tarafın sıkıntılarından kurtulması için iyi bir dinleyici olun
Kimler İntihara Meyillidir? Kişinin İntihara Meyilli Olduğu Nasıl Anlaşılır? Ne Yapılmalı?)
Son olarak uzman görüşlerinin yer aldığı bir video ile intihar düşüncesine neden olan sebeplerin anlatıldığı bir video yayınlayalım. Yrd. Doç. Dr. Fuat Beşkardeş’in anlatımıyla intiharı düşünmek neden önemli uyarıdır? İntihar etmek istiyorum gibi söylemler neden tehlikeli? İnsanı intihar düşüncesine iten sebepler ve çözümlerinin yer aldığı bilgilendirici videoyu izlemenizi tavsiye ederiz.