Bu sayfamızda psikolojide geçen duygusal küntleşme nedir? Duygusal küntlük ne demek? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Sebepleri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Bu sorulara cevaplar arayacağız. Küntlük ve küntleşme ile ilgili faydalı bilgiler alacağız.
Öncelikle sözlük anlamı ile küntlük nedir? Duygusal küntleşme ne demek? teorik olarak cevaplarını öğrenelim.
Duygusal Küntleşme Nedir? Duygusal Küntlük Ne Demek?
Hem iyi hem de kötü deneyimlere karşı uyuşmuş hissetmek, akıl sağlığı bakımınızla ilgili bir şeyler olduğunun işaretidir. Ya akıl sağlığı tedavisinin bir yan etkisidir ya da bir akıl sağlığı bozukluğunun belirtisidir. Bu şekilde hissetmekte yalnız değilsin. Olumlu ve olumsuz tüm insani duyguları yeniden hissetmenize yardımcı olması için bilmeniz gerekenler burada.
Duygusal küntlük, hem olumlu hem de olumsuz duygulara karşı uyuştuğunuz anlamına gelir. Normalde sizi üzecek şeyler hakkında ağlıyor veya üzülüyor gibi görünmüyorsunuz. Ayrıca normalde sizi mutlu edecek şeylere gülemiyor veya gülümseyemiyorsunuz.
Bu yan etkiyi yaşayan insanlar genellikle kendilerini “düz” veya “bağımsız” hissetmek veya “sıkıcı” duygulara sahip olmak olarak tanımlarlar. Duygusal küntleşmenin diğer terimleri arasında duygusal kayıtsızlık, azalan duygusal yanıt verme ve azalan duygusal duyarlılık yer alır.
Duygusal Küntlük Belirtileri Nelerdir?
Duygusal küntlük belirtileri aşağıdaki gibidir;
- Duygusal küntleşme belirtisi gösteren kişi, duygularını göstermede zorluk çeker. Sevgi, şefkat, öfke veya korku hislerini ifade etmekte güçlük çekerler.
- Ağlayamayabilir veya gülemeyebilir.
- Üzüntü ya da sevinci paylaşmakta güçlük çekerler.
- Duygusal küntlük yaşayan kişiler kendilerini arkadaşlarınızdan ve ailenizden duygusal olarak kopuk hissederler.
- İleri düzey küntleşme yaşayan kişilerin hiçbir duyguyu hissedemeyeceği gözlemlenmiştir.
Duygusal Küntleşme Sebepleri
Duygusal küntlük sebeplerinin iki ana nedeni vardır. Bunlar;
- Antidepresanlar
- Zihinsel sağlık sorunları
- Antidepresanlar
Duygusal küntleşme, depresyon ve diğer akıl sağlığı sorunları için antidepresan almanın yaygın olarak bildirilen bir yan etkisidir. Depresyon için antidepresan alan kişilerin %46’sı duygusal küntleşme sorunu ile karşılaşır. Bu, Oxford Üniversitesi‘nin üç ülkeyi kapsayan bir araştırmasına göre belirlenmiştir. Herhangi bir antidepresan duygusal küntlük sorununa sebep olabilir. Ancak, ağır olarak adlandırabileceğimiz şu iki ilaç sınıfı en sorumlu olanlardır. Bunlar;
- Seçici Serotonin Geri Alım İnhibitörleri
Bu tür antidepresanlar, duygusal küntlükle en bağlantılı antidepresan sınıfıdır. Başlıca şunları içerir;
- Escitalopram (Lexapro)
- Fluoksetin (Prozac)
- Paroksetin (Paxil)
- Sertralin (Zoloft)
- Serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI’ler)
SNRI’ler şunları içerir:
- Desvenlafaksin (Pristiq)
- Duloksetin (Cymbalta)
- Venlafaksin (Effexor XR)
Zihinsel Sağlık Sorunları
Stresli olaylarla veya zor haberlerle başa çıkmanın bir yolu olarak duygularınızı bastırabilirsiniz. Azalan duygusal duyarlılık, bazen kontrolsüz bir akıl sağlığı sorununun kalıcı bir belirtisidir. Araştırmalar ayrıca körelmiş duyguları aşağıdakiler de dahil olmak üzere zihinsel sağlık bozukluklarıyla ilişkilendirmiştir:
- Majör depresif bozukluk.
- Travmatik stres bozukluğu sonrası.
- Şizofreni.
Duygusal Küntlük Tedavisi
Soru: Duygusal küntleşme tedavisi ile duygusal küntlük ortadan kalkar mı?
Cevap: Bunun cevabı tedavinin ne kadar süreceğine ve tedavi şekline ve sizin bu tedaviye nasıl cevap vereceğinize bağlı olacaktır.
Antidepresanları Yönetmek
Duygusal küntleşme yaşayan çoğu insan için antidepresanlar, duygusal küntleşmenin oluşmasının ana nedenidir. Çoğu durumda bu şekilde hissetmenize neden olan antidepresanı almayı bıraktığınızda uyuşukluk hissi kaybolur. Duygusal olarak uyuşmuş hissediyorsanız, doktorunuza söylemeniz önemlidir. Önce doktorunuzla konuşmadan antidepresan almayı bırakmayın.
Duygusal körelmeyi önlemek veya şiddetini azaltmak için doktorunuz şunları yapabilir:
Antidepresan Dozunuzu Azaltma
Antidepresan almaktan kaynaklanan uyuşukluk hissi doza bağımlı görünüyor. Bu, bir antidepresanı ne kadar yüksek dozda alırsanız, duygusal körelme yaşama olasılığınızın o kadar yüksek olduğu anlamına gelir. Akıl sağlığı bozukluğu olan birçok insan için işe yarayan bir antidepresan bulmak zaman alabilir.
Kullandığınız antidepresan sizin için çalışıyorsa, doktorunuz yardımcı olup olmadığını görmek için önce dozunuzu azaltabilir.
Antidepresanını Bırakma
Duygusal körelme, insanların antidepresan almayı bırakmasının ana nedenlerinden biridir. Çoğu insan için, antidepresanlarını bıraktıklarında duyguları yeniden hissedebilirler.
Farklı İlaç
Farklı antidepresanlar, farklı beyin kimyasalları üzerinde çalışır. Beyin kimyasalı serotonin (özellikle SSRI’lar) üzerinde çalışan antidepresan sınıfları, duygusal körelmeden en çok sorumlu görünmektedir. Farklı bir antidepresan sınıfına geçmek yardımcı olabilir.
Başka Ne Yapabilirim?
Bazı insanlar, ilaç değişiklikleri yaptıktan sonra bile duygusal küntlük yaşamaya devam edebilir. Devam eden akıl sağlığı sorunlarınız varsa, tedavi görmek önemlidir. Doktorunuz, ruh sağlığı bozukluğunuzu bu yan etki olmadan yönetmek için doğru antidepresanı ve dozu bulmanıza yardımcı olabilir.
Ayrıca ruh sağlığı bozukluğunuzu yönetmek için bir tedavi planı geliştirmenize yardımcı olacaklardır. Depresyon ve diğer akıl sağlığı bozuklukları için etkili tedavi genellikle hem ilaçları hem de psikoterapiyi (veya konuşma terapisini) içerir.
Duygusal küntleşme ciddi bir ruh sağlığı hastalığıdır. Duygusal küntlük yaşayan kişinin hayat kalitesi düşer. Kendini toplumdan soyutlar ve git gide içe kapanık hale gelir. Bu yüzden duygusal küntlük çeken birinin acil tedavi edilmesi gerekmektedir.